Witteveen+Bos Belgium: “Ingenieurs zijn in sé wereldverbeteraars”

Wat is Witteveen+Bos Belgium?

Maarten-Kees: “Witteveen+Bos is van oorsprong een Nederlands bedrijf, maar sinds 2008 zijn we ook permanent vertegenwoordigd in België. Intussen zijn we hier uitgegroeid tot een middelgroot multidisciplinair advies- en ingenieursbureau met meer dan 160 gedreven collega’s. Vanuit drie kantoren (Antwerpen, Steenokkerzeel en Gent) ondersteunen we overheden, havenbedrijven, industrieën, projectontwikkelaars, aannemers en andere bouwprofessionals op strategisch, tactisch en operationeel niveau bij complexe advies- en ontwerpvraagstukken. We kunnen daarbij ook bouwen op de kennis en ervaring vanuit het internationale Witteveen+Bosnetwerk met meer dan 20 kantoren in 10 landen.” 

Stefan: “Als multidisciplinair advies- en ingenieursbureau helpen we klanten bij het oplossen van de complexe uitdagingen van deze tijd. We reiken opdrachtgevers doordachte oplossingen aan om deze vraagstukken duurzaam op te lossen. Van idee tot realisatie.”

“We willen daarbij een advies- en ingenieursbureau van absolute topklasse zijn. Concreet betekent dat voor ons: zelf goed zijn in ons vak, duurzaam samenwerken met deskundige partners en werken in een cultuur van ondernemerschap en vertrouwen.”

Jullie slogan is ‘ingenieurswerk is mensenwerk’. Waar komt dat vandaan?

Maarten-Kees: “In de kern draait ons werk om het organiseren van kennis en expertise: de juiste kennis bij elkaar brengen om uitdagende problemen op te lossen. En een sterke kennisbasis begint met echte liefde voor het vak. Onze medewerkers zijn allen bevlogen professionals die zich verdiepen in hun omgeving en hun vak. Van geotechniek tot werktuigbouwkunde, van watermanagement tot omgevingsrecht en van circulariteit en energietransitie tot data gedreven, digitale oplossingen. Enkel door kennis te blijven ontwikkelen, te delen en wereldwijd in te zetten, kunnen we telkens weer betere oplossingen bedenken en realiseren.”

"Als betrokken partner zetten we onze topexpertise in om complexe vraagstukken op te lossen voor onze opdrachtgevers."

Stefan: “In onze zoektocht naar meerwaarde kijken we altijd verder dan de initiële projectvraag. We gaan op zoek naar de vraag achter de vraag. En onderzoeken wat er mogelijk is in de bredere context. We blijven daarbij ook realistisch en trachten binnen de bestaande randvoorwaarden steeds de best mogelijke oplossing te realiseren.”

Hoe is jullie werking intern georganiseerd?

Stefan: “Binnen ons bedrijf zijn er vier ‘business lines’: Gebouwde omgeving, Delta’s, kusten en rivieren, Energie, water en milieu en Infrastructuur en mobiliteit. Binnen deze vier pijlers vinden we verschillende Product-MarktCombinaties of PMC’s. Kleine organisatie-eenheden met een omvang van 20 tot 50 medewerkers. Het zijn deze groepen die verantwoordelijk zijn voor (nieuwe) opdrachten, productontwikkeling, talentontwikkeling en ondernemerschap. Zij zijn de motoren van Witteveen+Bos.”

Maarten-Kees: “PMC’s zijn niet statisch, maar precies het tegenovergestelde. Het zijn als cellen die zichzelf blijven ontwikkelen, blijven heruitvinden. Op dat vlak zijn we meer een organisme dan een organisatie. Hier groeit wat nodig is, krimpt wat aan relevantie verliest. Medewerkers kunnen snel en makkelijk aansluiten bij andere PMC’s en afdelingen die best passen bij hun talenten en interesses. Ze kunnen zelfs nieuwe functies, afdelingen of diensten creëren. Mooi voorbeeld daarvan is EnISSA, een dienst die bodemonderzoek optimaliseert met snelle, uiterst nauwkeurige state-of-the-artmetingen. Deze PMC ontstond vanuit de drive van een paar medewerkers om brownfields snel, deskundig en op basis van heel nauwkeurige data gericht te helpen saneren.” (zie kader)

“De gemeenschappelijke doelstelling blijft wel steeds overeind: elk project naar het beste mogelijke resultaat gidsen.”

Hoe gaan jullie aan de slag met een nieuwe opdracht?

Maarten-Kees: “Geen enkele opdracht waaraan Witteveen+Bos werkt, is dezelfde. Alles is maatwerk. Toch is er een duidelijke rode draad in hoe we werken en wat we belangrijk vinden.”

“Het uitgangspunt is steeds ‘best for project’. Afhankelijk van de opdracht gaan we dwars door onze organisatie op zoek naar collega’s met de juiste expertise en competenties die meerwaarde kunnen leveren. De goede samenwerking tussen hen is een absoluut speerpunt. We stellen daarbij een projectleider aan die alle operationele taken op zich neemt. Hij of zij wordt hierin begeleid door een projectdirecteur die de eindverantwoordelijkheid draagt.”

“Het team vullen we ook aan met experts van buiten Witteveen+Bos. We beseffen immers zeer goed dat we niet alles zelf kunnen, dat net de samenwerking met verschillende andere bouwpartners - ook concullega’s - een project verrijken. Een constructieve dialoog tussen experten stuwt een project altijd naar een hoger niveau.”

"Wij willen een integere, betrokken partner zijn voor alle stakeholders."

Stefan: “We streven steeds naar duurzame partnerschappen. De kernwaarden deskundig, betrouwbaar en betrokken staan daarbij centraal in ons werk. En die insteek werpt zijn vruchten af, want onze klantenportefeuille groeit gestaag. We zijn ook continu op zoek naar nieuwe collega's om onze expertises verder te ontwikkelen.”

Wat is de kern van jullie bedrijfsDNA?

Maarten-Kees: “We zijn geen typische organisatie waarin elke medewerker een welgedefinieerd radartje is die perfect zijn plaats kent in de bedrijfsmachine. Een dergelijke aanpak is wellicht hyperefficiënt, maar het zet medewerkers wel vast op een stoel. Maakt geen gebruik van alle andere talenten dan louter diegene waarvoor je een persoon hebt aangeworven.”

“Echt kenmerkend voor Witteveen+Bos is de ruimte voor ondernemerschap en het vertrouwen in elkaars kennis en talenten. We vinden het essentieel dat iedereen kan en mag doen waar hij of zij goed in is. En dat we een omgeving bieden waarin creativiteit en innovatie worden gestimuleerd.”

Stefan: “Klopt. We hechten aan onze onafhankelijkheid en de bedrijfscultuur waarin iedere medewerker het beste uit zichzelf haalt. Talentontwikkeling staat bij ons centraal. We dagen onze mensen voortdurend uit hun ambities waar te maken, hun dromen na te jagen.”

“Bij Witteveen+Bos geven we heel bewust erg veel ruimte aan initiatief. Medewerkers die nieuwe ontwikkelingen, nieuwe projecten willen aanboren krijgen daarvoor zo goed als altijd de ruimte. Het is meteen onze manier om technologieën en/of innovaties in de organisatie te introduceren. Vanuit de interesses en zin voor initiatief van onze collega’s. Niet zelden aangestoken vanuit een nood of drive om extra meerwaarde te realiseren bij projecten waarmee ze aan de slag zijn. De ruimte is er, aan ieder van ons om die te grijpen.”

Het is niet louter een bedrijfstechnische visie … Het is meer dan dat, niet?

Maarten-Kees: “Helemaal juist. Onze cultuur van ‘vrij ondernemen’ zat reeds van bij het ontstaan van Witteveen+Bos ingebakken in de organisatie. Al in de oprichtingsakte was het uitgangspunt dat je niet alle problemen kan voorspellen, maar dat we steeds uitgaan van ‘elkaars goede trouw’ en intentie om steeds tot een oplossing te komen. Dit vertrouwen in elkaar is nog steeds dé hoeksteen. Het definieert wie we zijn en hoe we handelen.”

“Individuele vrijheid en ondernemerschap worden hier écht gestimuleerd. Ander mooi voorbeeld dat dit aantoont is ons aandelensysteem. Sinds de introductie in 1992 zijn de aandelen van Witteveen+Bos volledig in handen van medewerkers. Jaarlijks kunnen medewerkers aandelen kopen en is er een winstdeling. Iedereen die het succes van Witteveen+Bos mede mogelijk maakt, mag ons inziens ook delen in het succes. We zijn er immers van overtuigd dat werknemersparticipatie ondernemerschap en betrokkenheid stimuleert.”

Stefan: “Onze cultuur is een opportuniteit voor velen, maar soms ook een uitdaging. Niet elke medewerker durft initiatief te pakken, verantwoordelijkheid te grijpen. Zeker jonge medewerkers willen we hierin ondersteunen, begeleiden. Dit door hen ervaring te laten opdoen aan de hand van concrete projectvragen. Zachtjesaan geven we dan meer zelfstandige taken, meer verantwoordelijkheid in de hoop dat ze opeens gebeten worden door de W+B-microbe. En dan is het aan hen.”

Hoe gingen jullie om met de voorbije crisissen?

Stefan: “Corona was een uitdaging voor veel organisaties, ook die van ons. Door onze platte organisatiestructuur waren we wendbaar en konden we snel en adequaat reageren op de pandemie. Zeker in België waar onze equipe nog niet dezelfde omvang heeft als in Nederland. Maar als de epidemie uiteindelijk achter de rug lag en het stof weer ging liggen, merkten we dat we voor een nieuwe uitdaging stonden. In de corona-jaren waren er heel wat nieuwe medewerkers bijgekomen die de Witteveen+Boscultuur niet met de paplepel hadden binnengekregen. Die hechting met de bedrijfscultuur was door het verplichte thuiswerken verhinderd.”

“Intussen komt die hechting weer snel terug, gelukkig maar. Want we geloven rotsvast in onze manier van werken. Via tal van initiatieven proberen we de cultuur er weer in te slijten, jonge medewerkers mee te krijgen in ons verhaal.”

“Maar … daarnaast moeten we onszelf ook openstellen voor de nieuwe realiteit. De grote instroom heeft zo’n impact dat het in beide richtingen moet werken. Witteveen+Bos Belgium moet zelf ook evolueren, de cultuur van de nieuwe medewerkers oppikken en omarmen.”

Hoe zien jullie de huidige uitdagingen tegemoet?

Maarten-Kees: “Met vertrouwen. Omgevingsrecht, vergunningen, stikstofproblematiek, waterproblematieken … De voorwaarden waaraan projecten vandaag en morgen moeten voldoen, worden steeds strenger. Meestal én terecht ingegeven vanuit het streven naar een duurzamer klimaat en milieu.”

“Voor ons is dit een enorme opportuniteit, want precies daarin onderscheiden we ons. Voor elk van deze problematieken hebben we uitgebreide kennis en expertise in huis om gedegen antwoorden te geven én oplossingen naar ieders tevredenheid te realiseren.”

Welke rol speelt duurzaamheid in jullie organisatie?

Stefan: “Een cruciale. Ingenieurs zijn in sé wereldverbeteraars. Het is een soort van tweede natuur. Ons team gaat steeds resoluut voor duurzame oplossingen voor de complexe uitdagingen van deze tijd. Denk aan klimaatverandering, energietransitie, vervuiling, overstromingsproblematiek, gezonde steden, renovatie-opgave, circulaire economie …”

“Witteveen+Bossers zijn gemotiveerd om een zinvolle bijdrage te leveren, te werken met impact. Onze gezamenlijke passie? De wereld mooier maken, ieder vanuit zijn eigen specialisme.”

Maarten-Kees: “Maar een blauwdruk voor duurzaam handelen bestaat niet. Precies daarom startten we jaren geleden al met het uitwerken van een set van zeven duurzame ontwerpprincipes die ons helpen om binnen elk van onze projecten doordacht en gericht te zoeken naar duurzame oplossingen en het bieden van duurzame alternatieven voor oplossingen die in eerste instantie minder duurzaam lijken.”

“Deze ontwerpprincipes geven een denkrichting, ze zijn geen kant-en-klare oplossing. Iedereen binnen (en zelfs buiten) onze organisatie kan de tool makkelijk op zijn of haar eigen manier toepassen. Het voordeel is groot: betere ontwerpen en dus meer impact voor en door alle stakeholders betrokken bij een project.”

Onze 7 duurzame ontwerpprincipes

• Ontwerp met de natuur: natuurlijke processen leveren extra baten
• Toekomstbestendig ontwerpen: robuust, aanpasbaar en veerkrachtig ontwerp
• Circulair ontwerp: ontwerpen voor nu èn later
• Multifunctioneel ontwerp: meer functies, meer baten
• Participatief ontwerp: werken mèt de omgeving
• Trias: beperk gebruik van grondstoffen
• Maatschappelijk ontwerp: vergroten van welvaartseffecten

“Geruggesteund door de DOP’s zullen we altijd streven naar een maximale impact op het vlak van duurzaamheid. Maar we zijn ons bewust dat we soms ‘gevangen’ zitten in de maatschappij waarin we leven, werken. Budget, wetgeving, privacy, conflicterende belangen … Er zijn in elk project steeds voldoende andere factoren die ook in rekening moeten worden gebracht. We kunnen dus niet altijd even hard gaan, even duurzaam zijn zoals we zelf zouden willen. Droom en realiteit zijn niet altijd te verzoenen. De ambitie om de lat toch zo hoog mogelijk te leggen, zorgt zowel intern als extern voor een gezonde spanning. Houdt ons scherp.”

Wat is jullie visie op openbare aanbestedingen?

Stefan: “Als adviesbureau worden we graag betrokken in het ondersteunen in het ondernemen op lange termijn. Als gevolg van die visie mogen we intussen bouwen op een trouw klantenbestand.”

“Toch schrijven onze PMC’s jaarlijks in op tal van openbare aanbestedingen. En aan die procedure zitten zowel goede als minder goede kanten. Grootste voordeel van aanbestedingen is dat het bureaus zoals die van ons uitdaagt om doordacht en onderscheidend na te denken en oplossingen te formuleren op een heel spectrum van uiteenlopende vraagstukken. Maar onze inspanningen én die van de andere deelnemers moeten ook gewaardeerd worden. En daar knelt nu soms het schoentje.”

Maarten-Kees: “De meeste aanbestedingen worden nog te vaak op prijs beslist. Het is niet de enige, maar toch vaak een bepalende factor. Dat betekent dat de meerwaarde van een bepaalde oplossing - net waar wij en onze concullega’s zich in onderscheiden - niet of te weinig wordt gevaloriseerd. De wedstrijdformule spitst zich daardoor toe op antwoorden op de initiële ontwerpvraag en niet op wat de ontwerpvraag had moeten zijn, gekaderd in de bestaande en toekomstige context. Terwijl net daar de winst het grootst kan zijn. Voor de omgeving, de buurt, de maatschappij, de volgende generaties en vaak ook voor de opdrachtgever zelf.”

“Een andere bedenking is dat juist het samen nadenken over een ontwerpvraag, de impact ervan en de mogelijke oplossingen verrijkend is. In ons ogen zouden we beter in een gezamenlijk platform aan de slag gaan. En van daaruit beslissen wie welke rol op zich neemt.”

“We moeten gezamenlijk met de huidige inzichten aan de slag om de oplossingen van morgen te realiseren."

“In essentie is het uitgangspunt en het opzet van openbare aanbestedingen absoluut een goede zaak. Maar intussen is er vele jaren ervaring opgedaan en kennen we allemaal de pijnpunten. Tijd dus om de procedure waar nodig te herzien en er zo de scherpe kantjes af te halen.”

Hoe zien de volgende 10 jaar eruit voor Witteveen+Bos?

Stefan: “In België willen we verder uitgroeien tot een ‘household name’ die top of mind zit bij alle mogelijke partners en opdrachtgevers. In zowel de publieke als private sector.”

“We willen gekend staan als bureau dat onderscheidend werk levert voor elk project, hoe klein/groot, eenvoudig/ingewikkeld ook. Een onderneming die nog steeds bouwt en vertrouwt op de eigen verzamelde kennis en ervaring én die veelvuldig en graag partnerships aangaat met gelijkgestemde bouwpartners.”

“We willen daarbij ook maatschappelijke impact gerealiseerd hebben. Bijgedragen hebben tot het doorbreken van de huidige maatschappelijke vraagstukken die nu helemaal op slot zitten. We willen het debat opgezocht hebben. Niet activistisch, maar vooral verbindend. We willen met alle betrokken stakeholders aan de slag gegaan zijn om samen gedragen oplossingen te formuleren.”

EnISSA optimaliseert bodemonderzoek met state-of-the-artmetingen

In 2009 startte Witteveen+Bos met de ontwikkeling van EnISSA. Dit product is gericht op het uitvoeren van high-resolution en real-time bodemonderzoek, met als doel het detecteren en gedetailleerd in kaart brengen van bodem- en grondwaterverontreiniging.

EnISSA ontwikkelde intussen o.a. een unieke, snelle en semi-kwantitatieve in-situ bodemanalysemethode met lage detectielimieten en een uiterst hoge datadichtheid. Dankzij hun nauwkeurig onderzoek krijgen klanten beter inzicht in de bodemverontreiniging en de ondergrond, waardoor een grondige risico-evaluatie snel kan leiden tot effectieve saneringsoplossingen. Oplopende kosten door steeds bijkomende onderzoeksfases en falende saneringsinspanningen worden zo vermeden.

EnISSA voert gericht onderzoek uit op diverse projectlocaties in Europa. Zowel consultants, brownfieldontwikkelaars, toezichthouders, als probleem-eigenaren doen beroep op hun diensten.

Meer informatie over Witteveen+Bos Belgium vind je via witteveenbos.com