Nieuwe wet verplichte biedvergoeding bij overheidsaanbestedingen

In zowat elk gesprek met architecten komt het naar voor: overheidsaanbestedingen met slechte voorwaarden voor architecten. Al te vaak schatten de aanbestedende overheden het werk van architecten niet naar waarde. Ze vinden het haast vanzelfsprekend dat architecten al heel wat intellectuele inspanningen leveren – ontwerpen, maquettes, schetsen … maken – voor ze de opdracht krijgen en dus vergoed worden.

Niet duurzaam en nefast voor de sector

Op die manier presteren architecten die deelnemen aan zo’n aanbestedingen al veel van hun kerntaken vóór ze er ook maar iets aan verdienen. Wat niet rendabel is voor de deelnemende architecten én bovendien ook weinig duurzaam en nefast is voor de hele sector.

Eline Debast, juriste NAV: “Heel wat architecten scheuren hun broek aan zo’n aanbestedingsprocedures, want de kans dat de inspanningen daadwerkelijk een opdracht opleveren is klein. Een gevolg hiervan is dat op den duur altijd dezelfde bureaus deelnemen: vaak de grote kantoren, buitenlandse bureaus, … Het speelveld verkleint en dat komt de kwaliteit van de architectuur niet ten goede.”

Verplichte biedvergoeding bij intellectuele inspanningen

NAV, UWA en Unizo ijverden daarom bij de bevoegde minister voor een verplichte biedvergoeding in de KMO-wet overheidsopdrachten. Een werk van lange adem, maar mét resultaat. De wet is nu goedgekeurd op de ministerraad van 28 april 2023.

Concreet houdt dit in dat de opdrachtgevende overheid architecten verplicht een vergoeding moet geven, wanneer ze in de aanbestedingsfase vragen naar intellectuele inspanningen (schetsen, maquettes, …). Die wedstrijdvergoeding zorgt ervoor dat architecten niet langer gratis werk moeten leveren in de aanloop van zo’n procedure.

NAV had zelfs geijverd om de hoogte van de vergoeding af te stemmen op de gevraagde inspanningen, maar dat voorstel haalde het niet. NAV gelooft wel dat de nieuwe verplichting opdrachtgevers bewuster en bedachtzamer zal laten omspringen met aanbestedingsprocedures. De vergoeding vormt een extra motivatie om betere aanbestedingen uit te schrijven en de gevraagde output helder te formuleren én te beperken.

Van ministerraad naar publicatie Staatsblad

De nieuwe wettekst wordt nu ingediend in het parlement, en zal één of twee keer besproken worden in de kamercommissie, afhankelijk van het aantal lezingen die de parlementsleden vragen. Daaarna zal de wettekst goedgekeurd worden op de plenaire vergadering en is er tot slot de publicatie in het Staatsblad.