Vier Belgische projecten op de shortlist voor EUmies Awards 2024

De ‘Mies Awards’ (ook ‘EUmies Awards’ genoemd) voor hedendaagse architectuur, gezamenlijk georganiseerd door de Europese Commissie en de Fundació Mies van der Rohe, wordt sinds 2001 uitgereikt om uitmuntendheid in architectonische werken in heel Europa te vieren. De prijs vestigt ook de aandacht op de bijdrage van kwaliteitsarchitectuur aan duurzame ontwikkeling en het welzijn van de burgers. De prijsuitreiking wordt elk jaar in mei gehouden in het Mies van der Rohe Paviljoen in Barcelona, Spanje. Er worden een catalogus en een reizende tentoonstelling gemaakt om de genomineerde, op de shortlist geplaatste en bekroonde projecten voor elke prijs te presenteren. Er is ook een app beschikbaar om de genomineerde werken te bekijken en te lokaliseren.

Op de shortlist 2024 prijken ook vier Belgische projecten.

Sporthal, Boksclub en Crèche Amal Amjahid

BOGDAN & VAN BROECK - SINT-JANS-MOLENBEEK

Drie belangrijke buurtondersteundende functies nestelen zich bij Amal Amjahid op een relatief klein perceel in Sint-Jans-Molenbeek. Een intelligente stapeling organiseert dit programma langs een bogengaanderij die werkt als interne ontsluiting en als doorsteek tussen de buurt en het kanaal. Die doorsteek is hogerop aangevuld met de patio van de boksclub en de hangende tuinen van de crèche. De drie open ruimtes kadreren en ondersteunen de sociale interactie tussen de drie elementen van het programma. Op het gelijkvloers creëert de galerij porositeit naar de buurt en maakt ze deel uit van de uitbreiding van de sportzaal bij specifieke gelegenheden. De patio is het raakvlak waar de boksclub en de polyvalente zaal samenkomen en doet dienst als buitenkamer waar je in alle rust naar de sportactiviteiten kijkt. Daarbij biedt deze decompressieruimte de mogelijkheid om deels buiten te sporten of een verhoogd aantal toeschouwers toe te laten op wedstrijddagen. Op de hogere verdiepingen zijn de hangende tuinen een natuurlijke uitbreiding van de crèche, én een plek die geniet van een schitterend zicht over de buurt.

Het Steen

NOAARCHITECTEN - ANTWERPEN

Het Steen vormde met de aanpalende vismarkt het hart van de historische kern van Antwerpen, maar sinds de jaren 1890 stond het er nogal verweesd bij. noAarchitecten restaureerde de kernelementen van Het Steen, verwijderde de recentste toevoegingen en verving die door gestapelde nieuwe volumes en een toren. Op het kadeniveau bevindt zich de ontvangstruimte voor ontschepende cruisepassagiers. De verdiepingen bieden een reeks zalen voor het Antwerpse bezoekerscentrum, die aansluiten op de diverse ruimten en doorkijkjes van het oorspronkelijke bouwwerk. Van buitenaf gezien zijn de nieuwe bouwelementen toegevoegd aan en versmolten met de bestaande bebouwing, geheel in lijn met de ad hoc wijze waarop het origineel tot stand kwam. De vernieuwde omwalling doet denken aan Edwin Lutyens’ Castle Drogo, waaraan al werd gerefereerd in de inzending voor de Open Oproep. Voor het materiaal van de gevels werkte noArchitecten samen met kunstenaar Pieter Vermeersch. Hij combineerde bakstenen in verschillende tinten om zowel natuurlijke verwering als de geïmproviseerde assemblage van het bestaande complex met de aanbouwen te suggereren. De ruimtelijke en materiële kwaliteit van de interieurs insinueert duurzaamheid. De ruimten zullen blijven bestaan lang nadat hun huidige gebruik is verdrongen door de behoeften van opeenvolgende generaties. De visie van de architecten op alle aspecten van de restauratie van de bestaande ruimten is veelzeggend: permanente omgevingen creëren voor een eindeloze opeenvolging van gebruiksvormen, gebruikers en interpretaties.

Tijdelijk zwembad Flow

DECORATELIER JOZEF WOUTERS I.S.M. POOL IS COOL - ANDERLECHT

FLOW is het eerste en enige publieke openluchtzwembad in Brussel sinds meer dan 40 jaar, geïnitieerd door de vzw POOL IS COOL die ijvert voor de herintroductie van openluchtzwemmen in Brussel. Samen met een grote aantal partners en steun van verschillende overheden werd een tijdelijk openluchtzwembad gerealiseerd, beheerd en voor verschillende culturele activiteiten gebruikt. FLOW is ontworpen door Decoratelier Jozef Wouters in afstemming met POOL IS COOL. Het bad is een unieke attractie die eindelijk een lang ontbrekende stedelijke kwaliteit, het openluchtzwemmen, voor de hele regio biedt, maar eveneens een nieuwe anker werd binnen het socio-culturele leven in de onmiddellijke nabijheid.

Op korte termijn biedt FLOW als tijdelijke structuur verfrissing aan de Brusselaars tot dat er permanente openluchtzwembaden gerealiseerd zijn (zelfs is het maar een druppel op een hete plaat), op lange termijn bestaat de hoop dat dankzij FLOW openluchtzwemmen ook in de toekomst op deze centrale plaats in transformatie blijft behouden. FLOW is tegelijkertijd een functioneel openluchtzwembad maar ook een experimenteel platform voor de integratie van zwemmen (en andere stedelijke functies?) in een urbane context en een werkplaats die (kansarme) mensen de mogelijkheid biedt om sociale en economische vaardigheden te verwerven.

Brandweer - Dilbeek

Studio SNCDA

In 2022 voltooide Studio SNCDA zijn eerste project: een brandweerkazerne in het historisch centrum van Dilbeek, voorzien van kantoren en drie noodwoningen, en daarbovenop een grote polyvalente zaal. Het project bestaat uit twee delen die het perceel tussen de Oudesmidsestraat en de Ninoofsesteenweg behelzen. Hierin worden voornamelijk twee publieke programma’s onder­gebracht: een brandweerkazerne en een grote polyvalente zaal. Dat het om twee programma’s gaat, wordt zichtbaar gemaakt op de kruising van de twee autonome structuren. Een massieve brug in gewapend beton die aan weerszijden tot de straatkant loopt, met daarin de polyvalente zaal en de kantoren van de brandweer, houdt de benedenverdieping vrij voor de brandweerkazerne zelf. De draaicirkel van de wagens – een vereiste om in noodgevallen snel te kunnen vertrek­ken – en de scheidingswanden tussen de in- en uitgaande circulatiestromen bepalen de indeling van de begane grond. De twee volumes naast de polyvalente zaal hebben elk een gemene muur en een schuin aflopende muur die door de hele kazerne heen loopt en waaraan de twee trapvolumes grenzen. Elk zichtbaar architectonisch element is een dragend ele­ment, en door de ontmoeting van deze structurele elementen met de betonnen brug vormen structuur en architectonische ruimtelijkheid een logisch geheel.