Ontmoetingsplek in Dampoort en Sint-Amandsberg

En Route

En Route is de naam van het stadsvernieuwingsproject in Dampoort en Sint-Amandsberg en verwijst ook naar de typerende infrastructuur in het gebied: de drie invalswegen en de spoorweg, het ‘routse’ in het Gents. Al deze routes doorkruisen Sint-Amandsberg én Dampoort, om aan het Antwerpenplein samen te komen. Terwijl deze routes de wijken vandaag verdelen, moeten ze in de toekomst verschillende buurten en plaatsen met elkaar verbinden en versterken. Om de toekomstplannen verder vorm te geven, ging de Stad in zee met het Gentse studiebureau Maat-ontwerpers, in samenwerking met Common Ground. Dit ontwerpteam werkte op het gebied een langetermijnvisie (conceptstudie) uit.  

Kloppend hart van Dampoort

Het Heilig Hartplein is één van de focusplekken van het stadsvernieuwingsproject En Route. Het plein zou het kloppend hart kunnen worden van de Dampoortwijk. Een plek waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten, die gemakkelijk bereikbaar is en waar plaats is om te ontspannen … kortom: een echt centrum. Het Heilig Hartplein, de Heilig Hartkerk zelf en de ruimte er omheen hebben alle troeven om deze rol te vervullen. Sogent ging op zoek naar een ontwerpteam dat samen met de Stad Gent deze herinrichting kon vormgeven. Vijf teams werden geselecteerd worden op basis van hun kennis en ervaring met gelijkaardige opdrachten. Zij maakten in een tweede fase een wedstrijdontwerp op, waaruit het ontwerp van De Smet-Vermeulen, Tractebel, Juxta en Stijn Oosterlynck er als beste uit kwam.

Visuele verbinding

De voorbije twee jaar werd het kerkgebouw tot een nieuwe ontmoetingsplek gerenoveerd. Tot dan toe had de kerk één toegang recht tegenover het Heilig Hartplein, zonder interactie met het plein, de tuin of de pastorij. Door de zijgevels open te maken en glazen wanden te plaatsen achter de zware gevel, werd er een visuele verbinding gemaakt tussen plein en tuin: van op het plein kan je door de kerk kijken naar de gemeenschappelijke pastorijtuin en omgekeerd. Het nieuwe houtskeletvolume trekt zich terug van de bestaande buitengevel, wat ervoor zorgt dat er een overdekte gaanderij ontstaat tussen de glazen wand en de oude gevel. Omdat het nieuwe volume zich terugtrekt van de bestaande contouren van de kerk, blijft de oorspronkelijke omvang van de kerk zichtbaar en voelbaar.

Respect voor architectuur en geschiedenis

Op het gelijkvloers is er ruimte voor een solidair buurtrestaurant en een buurtkeuken. De voormalige sacristieën en het koor werden omgetoverd tot ruimtes voor kleinschalige activiteiten, waar de plaatselijke jeugdbeweging gebruik van kan maken. Als kers op de taart heeft de kerk een nieuwe verdieping waar grotere buurtgerelateerde activiteiten kunnen plaatsvinden.

De renovatie en restauratie gebeurden met respect voor de architectuur en de geschiedenis. Bestaande materialen waaronder de kleurrijke cementtegels, werden uitgebroken en geschonken aan de buurt via vzw Pastory. Zo krijgen ze een tweede leven. Er is ook oog voor duurzame oplossingen: zo zal de kerk gedurende 90% van de tijd verwarmd worden via een warmtepomp en wordt het regenwater gerecupereerd.

Oude pastorij

De link met de oude pastorij mocht niet ontbreken. Een groep bevlogen buurtbewoners, vzw Pastory, zette deze plek enkele jaren geleden opnieuw op de kaart. Hier wordt verder ingezet op activiteiten die kleinere ruimtes en een huiselijke sfeer vragen zoals co-werken, vergaderen, een buurtliving, een donkere kamer, enz. Na de renovatie nam de vzw opnieuw haar intrek in de pastorij en verhuisde ook het buurtnestje, een laagdrempelige ontmoetingsplek, naar hier verhuizen.

Het gebouw werd brandveilig gemaakt, de technische installaties zijn vernieuwd, de achter- en uitbouw is integraal aangepakt en de centrale ingang bevindt zich nu aan de tuinzijde onder de vorm van een overdekte inkomruimte. Het ontwerp legt de focus op een heel aantal meer technische ingrepen en het bewaren van de huiselijkheid en authenticiteit van de oude pastorijwoning.

De werken aan de Heilig Hartkerk werden uitgevoerd door aannemer TM Vandendorpe – Van Laere, voor de renovatie van de pastorijwoning werd Monument Vandekerckhove geselecteerd.