Vlaanderen Circulair: “We moeten meer en beter recycleren”

Tijdens de ‘Circular State of the Union’ van Vlaanderen Circulair brak Vlaams minister Hilde Crevits, bevoegd voor Economie en Innovatie, een lans om niet enkel meer maar vooral ook beter te recycleren: “Het moet onze ambitie zijn om tegen 2030 het hergebruik van onze materialen of de recyclage ervan te verdubbelen. Vandaag zijn we al voor 21 % circulair in Vlaanderen."

"Dat cijfer moet omhoog, voor ons milieu, maar ook voor onze onafhankelijkheid van het buitenland en de tewerkstelling in onze economie".

Een uitspraak die bij ons wel wat wenkbrauwen deed fronsen. Dus spraken we af met Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw en Milieu-expert Griet Goossens die beiden optraden als woordvoerders voor Vlaanderen Circulair.

Welke doelstelling wilden jullie bereiken met jullie ‘Circular State of the Union 2022’?

Marc Dillen: “Vlaanderen Circulair is het knooppunt en de inspirator voor de circulaire economie in Vlaanderen. Een partnerschap van overheden, bedrijven, middenveld en kenniswereld die samen actie ondernemen om duurzaam kringlopen te sluiten.”

“Door corona zaten de marktomstandigheden niet mee en kregen onze eigen werking en bij uitbreiding de hele de circulaire economie weinig wind in de zeilen. Nu zien we bijna het tegenovergestelde. De markt helpt ons om de transitie in te zetten. De actualiteit geeft ons als het ware meer slagkracht. En dit gegeven wilden we in de spotlights zetten met onze ‘Circular State of the Union 2022’.”

Griet Goossens: “Tijdens dit event op 25 april 2022 spraken Vlaams ministers Hilde Crevits en Zuhal Demir, bedrijfsorganisaties, het middenveld en de kenniswereld samen hun doelstelling uit om van Vlaanderen een regio zonder afval te maken en extra initiatieven te nemen op vlak van circulaire economie. Meer zelfs, 100 Vlaamse partners tekenden er toen een engagementsverklaring waarbij eenieder per domein zich officieel engageert om de circulaire transitie van de Vlaamse economie waar te maken.”

“Meer bepaald ging het daarbij over zes concrete domeinen: circulair bouwen, innovatie via de bio-economie, circulaire chemie en kunststoffen, meer recyclage en hergebruik in de maakindustrie en minder verspilling in onze voedselketen en waterkringlopen.”

Griet Goossens

Hoe helpt de actualiteit het circulaire streven?

Marc Dillen: “Circulariteit is al een aantal jaar ecologisch én economisch interessant. Zeker ook tijdens de coronacrisis. Al in mei en juni 2020 hielden Vlaanderen Circulair en VITO een enquête bij diverse organisaties. Ze peilden naar hoe die de Coronacrisis ervaarden, hoe ze naar de toekomst keken en welke rol daarin was weggelegd voor de circulaire economie. 540 respondenten deelden hun visie. Eén van de markantste vaststellingen: circulaire bedrijven ervaren minder tekorten dan andere bedrijven en er leeft een groot geloof in de voordelen van een circulaire economie voor Vlaanderen.”

“Maar op dit moment staat de lineaire economie nog veel meer onder druk. De slag om de grondstoffen woedt in alle hevigheid. Denk maar aan de Europese inspanningen om bijvoorbeeld de afhankelijkheid van gas te verminderen. Of de forse prijsstijgingen van bouwmaterialen. Een circulaire economie is veel minder onderhevig aan de risico’s die gepaard gaan met een verhitte markt. Bouwbedrijven die de omslag maakten of aan het maken zijn, plukken hier momenteel de vruchten van. En diegenen die dit nog niet deden, worden nu met de neus op de feiten gedrukt.”

Circulariteit vraagt een complete mindshift. En die wordt ons inziens best geleidelijk ingevoerd. Het is geen kwestie van geloof. Als de prijsstijgingen zich blijven doorzetten wordt het sowieso een evidentie.

—

Marc Dillen

Directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw

Moet circulariteit niet verder gaan dan meer en beter recycleren?

Marc Dillen: “Op dit moment recycleren we in Vlaanderen erg veel van onze bouwmaterialen. Een groot percentage van ons vroeger bouwafval wordt omgezet tot nieuwe grondstoffen die opnieuw ingezet kunnen worden zonder waardeverlies. Producenten van bouwmaterialen optimaliseren al een tijdlang hun productieprocessen in functie van recuperatie van grondstoffen, water en energie. Hierin staan we veel verder dan de meeste andere landen. En onder druk van de grondstoffenschaarste wordt die ontwikkeling nu dus nog versneld.”

“Het is zo zelfs moeilijk om nog meer te recycleren. Er is gewoon niet genoeg ‘afval’ meer. En dus kunnen we naar een nieuwe fase: het bouwen van duurzamere, circulaire gebouwen. We zien daarbij vooral opportuniteiten bij nieuwe gebouwen. Bij ons bestaande patrimonium is dat veel minder evident. Om hierin te slagen, willen we in eerste plaats architecten en ingenieurs informeren, sensibiliseren en tools aanreiken. Want circulair ontwerpen gaat zoveel verder dan de klassieke opdracht.”

Griet Goossens: “Ook bouwheren en gebouweneigenaars willen we laten inzien dat circulair bouwen voordelen biedt. Misschien niet qua initiële investeringskost, maar wel als je de volledige life cycle cost in rekening brengt. Op lange termijn behoudt een circulair gebouw zijn waarde. Zelfs na de volledige levensduur blijven de aanwezige materialen waardevol.”

Vlaanderen Circulair

Wat is jullie ambitie?

Marc Dillen: “We kiezen er bewust voor om de omschakeling naar een circulaire economie stap voor stap te verwezenlijken. Is recyclage voldoende? Uiteraard niet. Maar het is realiseerbaar. We kunnen er onze afvalstroom flink door verkleinen en de daar aanwezige producten, materialen en grondstoffen weer nuttig aanwenden.”

“We moeten sowieso naar een meer duurzame wereld. Maar laat ons dat geleidelijk doen en niet disruptief. Inschatten wat mogelijk is en daarvoor gaan. De lat mag steeds hoger liggen, maar het moet haalbaar blijven. Net door die geleidelijke aanpak staan we nu verder dan andere landen. Circulariteit is het middel, niet het doel.”